Je zou zeggen dat je persoonlijkheid in directe relatie staat tot je persoon.

Voor we dat kunnen onderzoeken moeten we weten wat persoonlijkheid precies is. Daarom gaan we te rade bij de intuïtie, die het beeld in ons naar boven brengt dat je handelingen worden beïnvloed door je persoonlijkheid. Je hebt een bepaalde persoonlijkheid en van daaruit handel je.

Maar dezelfde intuïtie brengt daar direct tegenin dat je je in de ene situatie anders gedraagt dan in de andere. Je reageert in verschillende omgevingen niet hetzelfde op praktisch dezelfde prikkels.

Dat argument kunnen we weer pareren door te zeggen dat in die andere situatie andere aspecten van je persoonlijkheid tevoorschijn komen.

Toch rijst nu onvermijdelijk het vermoeden dat we hier te maken hebben met een kip-en-ei-verhaal. Wat was er eerder, je persoonlijkheid of je verschillende reacties, die allemaal door verschillende situaties aan het licht zijn gebracht?

Onderzoek ik dat nader, dan blijkt ons dilemma lang niet zo moeilijk op te lossen als dat van het spreekwoordelijke pluimvee. Het een blijkt hier niet te kunnen bestaan zonder het ander, maar het ander wel zonder het een. Opmerkelijk genoeg kan dat wat over het algemeen als de grond wordt beschouwd niet bestaan zonder dat wat er uit voortkomt. Je persoonlijkheid krijgt alleen vorm doordat je overal en steeds wordt gedwongen om een zo passend mogelijke reactie te vinden. En daaruit wordt heel direct je persoonlijkheid gedestilleerd, al gaat men in jouw geval liever niet over één nacht ijs.

Daarmee is je persoonlijkheid gereduceerd tot het algemene beeld dat door je verschillende reacties bij anderen wordt opgeroepen. En bij jezelf natuurlijk, zelfreflexief als je bent.

Wil je per se de andere kant op redeneren, en de persoonlijkheid redden door de handelingen er toch uit voort te laten komen, dan kun je er bijna niet onderuit te geloven in een hogere persoonlijkheid, van waaruit al je acties heel precies te berekenen zijn. Dat krijgt bijna iets weg van een cultus, en zover zouden we zeker niet willen gaan. Dus zit er niets anders op dan de persoonlijkheid af te doen als een beeld dat is gebaseerd op beelden. Het is niet iets dat bestaat in de werkelijkheid, maar dat door mensen in hun hoofd is samengesteld uit verschillende ervaringen. De persoonlijkheid is alleen maar theorie.

En wat voor invloed heeft dat op je persoon? Is dat dan soms ook theorie?

Of de persoon theorie is, zal moeten blijken uit een onderzoek naar wat dat woord betekent. En of het voorgaande er invloed op heeft, hangt helemaal af van de relatie tussen de twee.