Als iemand tegen mij in het wilde weg over Hannibal begint, dan denk ik in eerste instantie aan een Carthaags veldheer, niet aan een seriemoordenaar. Dat kan gebeuren.

Zo is er wel meer dat ik over heb gehouden aan mijn jeugdige en ongezonde interesse voor de oudheid. Zo ken ik bijvoorbeeld de meeste Griekse helden, de meeste Griekse Goden, en ik weet bijvoorbeeld ook hoe de oorlog om Troje verlopen is. Ik weet wie er aan welke kant streed, wat voor heldendaden wie beging en wie er om het leven kwam. Onlangs is er een film uitgekomen over die legendarische strijd waarin ik zwolg als kind, waar ik van smulde, waar ik niet op uitgekeken raakte. Dat wordt een mooi avondje nostalgie, zou je zeggen.

Deze week las ik een stukje in de televisiegids over die film. Daarin werd het verhaal kort uit de doeken gedaan. De koning van Troje was verliefd geworden op de schone Helen en hij had haar geschaakt. Haar man, de koning van Sparta, was daar natuurlijk niet blij mee, en die liep dan ook snel naar zijn broer, de wrede Agamemnon, die toch al een oogje had laten vallen op Troje. Wat zou hij die stad graag bij zijn rijk willen voegen. Agamemnon stelde een leger van Grieken samen om de stad eens in te nemen. Troje op zijn beurt werd verdedigd door de held Achilles – Brat Pitt – de grootste held die ooit heeft geleefd.

Dat stond er, geloof het of niet.

Nu weet ik niet of degene die het stukje heeft geschreven tijdens de film in slaap was gevallen, en dat hij het zich dus allemaal niet meer zo goed kon herinneren, of dat de personages in de film inderdaad zo over de verschillende partijen verdeeld zijn. Dat ze Paris, de werkelijke schaker van Helena, en zijn vader Priamus, de oude koning van Troje, samen hebben gesmolten, dat vind ik tot daar aan toe. Je moet nou eenmaal zuinig zijn met personages in zo’n film. Anders wordt het onoverzichtelijk. Maar om Achilles de stad te laten verdedigen, dat gaat me te ver! Achilles, de grote held van de Grieken. Achilles, die in de Illias ruzie krijgt met Agamemnon om een slavin, die zich afzijdig houdt maar uiteindelijk zijn vriend Patroklos aan de strijd laat deelnemen in zijn wapenuitrusting, waarna zijn vriend wordt gedood door Hektor, de werkelijke Trojaanse held. Achilles, die wraak neemt op Hektor, hem zeven keer rond de stad jaagt en hem vervolgens ombrengt met zijn speer. Achilles, die uiteindelijk door de hand van Paris wordt gedood, een hand die geleid wordt door Apollo.

Achilles, zou die in de film werkelijk de stad Troje verdedigen? Ik kan het nauwelijks geloven, maar helemaal uitsluiten kan ik het evenmin. Ze doen alles voor een goed Hollywoodverhaal. Hoe dat ook zij, een andere kwestie houdt me nog meer bezig. Want als ze al zo met het verhaal omgaan, wat hebben ze dan wel niet met die huiveringwekkende onvermijdelijkheid van de ondergang gedaan? De contouren van die ondergang tekenen zich al vanaf het allereerste begin af, als Paris wordt gevraagd om scheidsrechter te zijn bij een twist tussen Hera, Athena en Aphrodite. Want welke mens kan zich mengen in de aangelegenheden van de goden, zonder zichzelf en de zijnen in het verderf te storten? Wie hij ook koos, hij zou er altijd twee tegen zich in het harnas jagen.

Het antwoord weet ik natuurlijk al. Ze hebben de mens als speelbal van de goden, zonder enige zeggenschap over zijn lot, uit de film weggepoetst. Dat kan niet missen. Het hoort niet bij de wereld van vandaag. Vandaag de dag is de wereld maakbaar. De mens heeft het voortaan zelf voor het zeggen. De mens is heer en meester van zijn eigen lot. Zoekt en gij zult vinden, klopt en gij zult worden opengedaan, en als je iets maar echt wilt, dan zal het ook gebeuren. Of je nu een sportheld wilt worden, een briljant muzikant of iets anders, als je het maar echt wilt dan lukt het je ook. Dat beeld heerst in onze maatschappij en dat zal ook wel in de film te zien zijn. Weg met het Griekse fatalisme.

Zo hebben ze mijn helden ongetwijfeld op een gruwelijke manier verkracht, en natuurlijk is dat hun goed recht. Die verhalen bestaan al zo geweldig lang, en er zijn door de eeuwen heen al zoveel variaties op bedacht, dat iedereen er nu mee mag doen wat hij wil, zelfs Hollywood. Ik hoef dat niet leuk te vinden. Ik hoef er toch niet naar te gaan kijken? Maar er gaapt nu al een kloof tussen mij en mijn medemens als we het over Hannibal hebben. Binnenkort zal die kloof nog worden verwijd door Achilles. Kleine troost is het dat die ander dan tenminste wel weet dat het iets met Troje te maken heeft.